Η καθημερινή σας ζωή και μερικές κοινές ανησυχίες
Δεν μπορείτε να αλλάξετε τη διάγνωσή σας, αλλά υπάρχουν πολλά πράγματα, που μπορείτε να κάνετε για να προσαρμοστείτε στη θεραπεία σας και να ζήσετε, όσο το δυνατόν πιο φυσιολογικά. Κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού, μπορεί να σας φανεί χρήσιμο να μιλήσετε για το πώς αισθάνεστε και για τυχόν αβεβαιότητες ή φόβους σας. Η ομάδα υγειονομικής περίθαλψης στη Diaverum μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο να σας βοηθήσει να προσαρμοστείτε στην αιμοκάθαρση και, ενδεχομένως, να σχεδιάσετε μια μεταμόσχευση νεφρού.
Ο στόχος της θεραπείας σας είναι να μπορείτε να ζείτε, όσο το δυνατόν πιο φυσιολογικά, αντιμετωπίζοντας την αιμοκάθαρση, ως μια αναγκαία θεραπεία, χωρίς να την αφήνετε να κυριαρχήσει στη ζωή σας. Όμως, γνωρίζουμε, ότι μπορεί να είναι δύσκολο να αποδεχτείτε και να αντιμετωπίσετε τις αναπόφευκτες αλλαγές στη ζωή, που συνεπάγεται η ΧΝΝ και ότι ενδεχομένως, να δυσκολεύεστε να συζητήσετε τα συναισθήματά σας. Εντούτοις, προσπαθήστε να μη τα κρατάτε μέσα σας.
Το προσωπικό των κλινικών μας είναι πολύ έμπειρο και υπάρχουν λίγες καταστάσεις, που δεν έχουν ξαναδεί. Μοιραστείτε τις ανησυχίες σας με κάποιο μέλος της ομάδας υγειονομικής περίθαλψής σας στην κλινική, καθώς τα πράγματα ελπίζουμε, ότι θα γίνουν πιο εύκολα και κατανοητά λαμβάνοντας περισσότερες πληροφορίες. Μικρές αλλαγές στη θεραπεία σας, οι οποίες να μπορούν να αλλάξουν την εμπειρία και τις προοπτικές σας, μπορεί επίσης να είναι εφικτές.
Συνήθη προβλήματα, που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση
Άγχος: Αυτό μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινή σας ζωή. Μπορεί να αισθάνεστε αγχωμένοι, που πάτε για αιμοκάθαρση, αδύναμοι να προβλέψετε το μέλλον ή να νιώθετε ότι χάνετε τον έλεγχο. Τα σωματικά συμπτώματα, μεταξύ άλλων, μπορεί να περιλαμβάνουν και ταχυκαρδία, κατά την διάρκεια της θεραπείας αιμοκάθαρσης.
Δυσκολία στον ύπνο: Αυτό μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους, με συνηθέστερο το άγχος. Μπορεί επίσης να οφείλεται σε κακές συνήθειες πριν τον ύπνο και σε ανθυγιεινό τρόπο ζωής, όπως η έλλειψη άσκησης.
Κατάθλιψη: Αυτή μπορεί να ποικίλλει σε σοβαρότητα και να επηρεάσει τη ζωή σας με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Περιλαμβάνει μια ομάδα συμπτωμάτων, όπως επίμονη χαμηλή διάθεση, έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες, αλλαγές στις συνήθειες ύπνου και στην όρεξη, έλλειψη συγκέντρωσης και κούραση.
Προβλήματα που σχετίζονται με το σεξ: Πολλοί ασθενείς, που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, παρουσιάζουν μειωμένη σεξουαλική ορμή. Αυτό μπορεί να εμφανιστεί, ως φυσική παρενέργεια της νεφρικής ανεπάρκειας ή μπορεί να συνδέεται με αλλαγές στην εικόνα του σώματός σας, κατάθλιψη και άγχος.
Μη διστάσετε ποτέ να μας μιλήσετε για ζητήματα όπως αυτά ή για άλλα προβλήματα που μπορεί να έχετε - θα θέλουμε πάντα να σας βοηθήσουμε. Ως ένα πρώτο βήμα για τη βελτιστοποίηση της υγείας σας, κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης, σας παρέχουμε παρακάτω συμβουλές σχετικά με τη διαχείριση του τι να τρώτε, τι να πίνετε, τη φαρμακευτική σας αγωγής, την ενεργητική ζωή, τη συζήτηση και την αναζήτηση υποστήριξης από άλλους.
Διαχείριση του τι τρώτε
Δεν υπάρχει μία και μοναδική διατροφή, που να είναι η καλύτερη πάντα για όλους τους ασθενείς με ΧΝΝ και γι΄αυτό σας ενθαρρύνουμε να ζητάτε συμβουλές από την ομάδα της κλινικής σας. Μπορεί να αισθάνεστε κουρασμένοι και να έχετε μειωμένη όρεξη, αλλά είναι σημαντικό να συνεχίσετε να τρώτε σωστά γεύματα και να ακολουθείτε μια γενικά υγιεινή διατροφή. Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιες γενικές συμβουλές, σχετικά με ορισμένα είδη τροφίμων:
Η πρωτεΐνη σας βοηθά να διατηρήσετε τους μυς σας και να αποκαταστήσετε τους ιστούς. Είναι σημαντικό να τρώτε πρωτεΐνες υψηλής ποιότητας, όπως αυτές που περιέχονται στο κρέας, τα ψάρια, τα πουλερικά και τα αυγά. Η καλή διατροφή θα σας βοηθήσει να παραμείνετε γενικά υγιείς και να κατά πολεμήσετε τις λοιμώξεις.
Ο φώσφορος είναι ένα μεταλλικό στοιχείο, που βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα. Στην αιμοκάθαρση πρέπει να είστε προσεκτικοί, ώστε να μην καταναλώνετε πολύ από αυτό. Τρόφιμα, όπως το γάλα και το τυρί, τα αποξηραμένα φασόλια, οι ηλιόσποροι, ο λιναρόσπορος, αναψυκτικά τύπου κόλα, οι ξηροί καρποί και τα φιστίκια, περιέχουν πολύ φώσφορο. Εάν τα επίπεδα φωσφόρου στο αίμα σας είναι πολύ υψηλά, αυτό μπορεί να προκαλέσει συσσώρευση ασβεστίου στους ιστούς και τα όργανά σας, μια διαδικασία που ονομάζεται ασβεστοποίηση. Ο φώσφορος, μπορεί να προκαλέσει φαγούρα στο δέρμα σας και μπορεί να επηρεάσει τα αιμοφόρα αγγεία σας.
Ορισμένοι ασθενείς, που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση πρέπει να λαμβάνουν φάρμακα που ονομάζονται φωσφοροδεσμευτικά, για να εμποδίσουν τον φώσφορο, που περιέχεται στα τρόφιμα, να εισέλθει στο αίμα τους.
Το κάλιο είναι μεταλλικό στοιχείο, που βρίσκεται σχεδόν σε όλα τα τρόφιμα, ιδίως σε ορισμένα φρούτα και λαχανικά. Οι υγιείς νεφροί διατηρούν τη σωστή ποσότητα καλίου στο αίμα, αλλά αυτό μπορεί να μην συμβαίνει στα άτομα με ΧΝΝ: τα επίπεδα καλίου στο αίμα μπορεί να ποικίλλουν και ενδεχομένως να αυξάνονται μεταξύ των συνεδριών αιμοκάθαρσης. Τα υψηλά επίπεδα καλίου μπορεί να επηρεάσουν τον καρδιακό παλμό σας και είναι πολύ σημαντικό να ακολουθήσετε τις συμβουλές, που σας δίνονται, σχετικά με τον καλύτερο τρόπο ελέγχου της πρόσληψης καλίου. Στα τρόφιμα, που περιέχουν πολύ κάλιο περιλαμβάνονται τα βερίκοκα, οι μπανάνες, τα αποξηραμένα φρούτα, οι χυμοί φρούτων, το πεπόνι, οι ξηροί καρποί, ο χυμός δαμάσκηνου, οι σταφίδες, ο χυμός και η σάλτσα ντομάτας, οι αγκινάρες, τα αβοκάντο, τα αποξηραμένα φασόλια, ο χυμός καρότου, οι ψητές πατάτες, η σοκολάτα, το μέλι, το γάλα, τα πατατάκια, οι φακές και το σπανάκι.
Το νάτριο (αλάτι) βρίσκεται φυσικά στα περισσότερα τρόφιμα και χρησιμοποιείται επίσης για την προσθήκη γεύσης. Το πολύ αλάτι στη διατροφή σας μπορεί να σας κάνει να διψάτε και να οδηγήσει σε συσσώρευση υγρών. Επομένως, είναι σημαντικό να ελέγχετε προσεκτικά την ποσότητα αλατιού που καταναλώνετε.
Διαχείριση του τι πίνετε
Εάν κάνετε αιμοκάθαρση, είναι πολύ σημαντικό να ελέγχετε πόσα υγρά πίνετε, ειδικά, εάν δεν παράγετε ούρα. Οι ασθενείς, που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση πρέπει συνήθως να διαχειρίζονται την πρόσληψη υγρών πιο προσεκτικά απ'ό,τι οι ασθενείς που υποβάλλονται σε περιτοναϊκή κάθαρση.
Ελέγξτε τη δίψα σας
Ο καλύτερος τρόπος, για να μειώσετε την πρόσληψη υγρών είναι να μειώσετε τη δίψα σας, και αυτό μπορείτε να το κάνετε εν μέρει ελέγχοντας την ποσότητα αλατιού, που καταναλώνετε στη διατροφή σας. Οι άνθρωποι που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση πρέπει να επιδιώκουν να καταναλώνουν περίπου το μισό αλάτι, σε σχέση με τους υπόλοιπους ανθρώπους.
Οι περισσότερες κονσέρβες και τα έτοιμα ή κατεψυγμένα γεύματα, όπως και τα πατατάκια, περιέχουν μεγάλες ποσότητες αλατιού. Προσπαθήστε να τα αποφεύγετε ή να επιλέγετε προϊόντα με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο και μην προσθέτετε αλάτι στο φαγητό, όταν το μαγειρεύετε ή το τρώτε.
Ελέγξτε την πρόσληψη υγρών
Κάθε τρόφιμο, που είναι υγρό σε θερμοκρασία δωματίου, περιέχει νερό και η κατανάλωση τέτοιων τροφίμων αυξάνει την πρόσληψη υγρών. Τέτοια τρόφιμα είναι η σούπα, το γάλα, τα γιαούρτια, το ζελέ και το παγωτό. Πολλά φρούτα και λαχανικά περιέχουν επίσης πολύ νερό, ιδίως τα πεπόνια, τα καρπούζια, τα σταφύλια, τα μήλα, τα πορτοκάλια, οι ντομάτες, το μαρούλι και το σέλινο. Εκτός από τον περιορισμό της ποσότητας που καταναλώνετε σε αυτά τα τρόφιμα, μπορείτε επίσης να διατηρήσετε τα επίπεδα των υγρών σας σε χαμηλά επίπεδα πίνοντας από μικρότερα ποτήρια ή φλιτζάνια.
Διαχείριση των επιπέδων των υγρών σας, όταν κάνετε αιμοκάθαρση
Τα υγρά μπορεί να συσσωρευτούν στο σώμα σας, μεταξύ των συνεδριών αιμοκάθαρσης, προκαλώντας πρήξιμο και αύξηση του σωματικού βάρους. Τα περιττά υγρά επηρεάζουν την αρτηριακή σας πίεση και μπορεί να κάνουν την καρδιά σας να εργάζεται πιο σκληρά. Θα πρέπει να στοχεύετε σε μια μέγιστη αύξηση βάρους 4% πάνω από το προβλεπόμενο «ξηρό βάρος» σας (βλ. επόμενη παράγραφο), μεταξύ των θεραπειών αιμοκάθαρσης.
Το ξηρό σας βάρος, είναι το σωματικό σας βάρος χωρίς περιττά υγρά. Συνήθως είναι το χαμηλότερο βάρος, που μπορεί να γίνει ανεκτό, χωρίς να αναπτυχθεί χαμηλή αρτηριακή πίεση. Η συνταγή σας για την αιμοκάθαρση, θα καθορίζει την ποσότητα υγρών, που πρέπει να αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια της θεραπείας, προκειμένου να αποκατασταθεί το εκτιμώμενο ξηρό βάρος σας. Συνήθως, το προβλεπόμενο ξηρό βάρος είναι λίγο χαμηλότερο από το βάρος ενός υγιούς ατόμου, χωρίς περιττά υγρά.
Εάν συσσωρευτούν πολλά υγρά μεταξύ των συνεδριών (επειδή πίνετε πάρα πολύ ή τρώτε πολλά τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό), είναι πιο δύσκολο για τη συνεδρία αιμοκάθαρσης να επιτύχει το προβλεπόμενο ξηρό βάρος σας. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο παρενεργειών της αιμοκάθαρσης, όπως χαμηλή αρτηριακή πίεση ή κράμπες. Το ξηρό σας βάρος μπορεί να αλλάξει με την πάροδο του χρόνου, εάν αλλάξει το άλιπο σωματικό σας βάρος.
Διαχείριση των επιπέδων των υγρών, σας όταν κάνετε περιτοναϊκή κάθαρση
Η πρόσληψη υγρών δεν είναι τόσο περιορισμένη για τους ασθενείς, που υποβάλλονται σε περιτοναϊκή κάθαρση, όσο για εκείνους που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, αλλά εξακολουθεί να είναι σημαντικό να προσέχετε, τυχόν ενδείξεις κατακράτησης υγρών, όπως πρήξιμο ή αύξηση βάρους.
Διαχείριση της φαρμακευτικής σας αγωγής
Πολλά από τα φάρμακα, που χρειάζεστε όταν ξεκινάτε την αιμοκάθαρση είναι τα ίδια με αυτά, που παίρνατε πριν ξεκινήσετε τη θεραπεία. Ορισμένα φάρμακα θα πρέπει να προσαρμοστούν και θα χρειαστεί ιατρική παρακολούθηση. Τα πιο συνηθισμένα φάρμακα που λαμβάνουν οι ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση είναι:
ESAs
Οι νεφροί σας είναι η κύρια πηγή μιας ορμόνης που ονομάζεται ερυθροποιητίνη (EPO), η οποία διεγείρει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Στη ΧΝΝ, τα επίπεδα αυτής της ορμόνης μπορεί να μειωθούν και αυτό μπορεί να προκαλέσει χαμηλή παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, η οποία οδηγεί σε αναιμία. Οι παράγοντες διέγερσης της ερυθροποίησης (ESA), οι οποίοι διεγείρουν την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, μπορούν να χορηγηθούν ενδοφλεβίως.
Σίδηρος
Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων και της αιμοσφαιρίνης, η οποία μεταφέρει το οξυγόνο στο σώμα σας. Μπορεί να χρειαστείτε συμπληρώματα σιδήρου, τα οποία θα σας χορηγηθούν ενδοφλεβίως.
Βιταμίνη D
Η βιταμίνη D ενεργοποιείται εν μέρει από τους νεφρούς σας και η παραγωγή της μπορεί να μειωθεί στη ΧΝΝ. Χρειάζεστε τη βιταμίνη D, για να σας βοηθήσει να απορροφήσετε το ασβέστιο από τη διατροφή σας, αλλά και για υγιή οστά. Η έλλειψη ενεργού βιταμίνης D μπορεί να προκαλέσει οστική νόσο, που χαρακτηρίζεται από πόνο και αδυναμία των οστών. Η ενεργός βιταμίνη D μπορεί να χορηγηθεί από το στόμα ή ενδοφλεβίως.
Φωσφοροδεσμευτικά
Ο φώσφορος προέρχεται από τις τροφές και συνήθως αποβάλλεται από τους νεφρούς σας. Στη ΧΝΝ, ο φώσφορος μπορεί να συσσωρεύεται στο σώμα, καθώς οι νεφροί σας δεν μπορούν να τον αποβάλουν φυσιολογικά. Τα αυξημένα επίπεδα φωσφόρου, μπορεί να σχηματίσουν οστικές εναποθέσεις στους ιστούς σας και να προκαλέσουν συσσώρευση ασβεστίου στα αιμοφόρα αγγεία σας. Τα φωσφοροδεσμευτικά, που λαμβάνονται με κάθε γεύμα, μειώνουν την απορρόφηση φωσφόρου στο έντερο και μειώνουν την ποσότητα φωσφόρου στο αίμα σας.
Φάρμακα για τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης
Καθώς οι νεφροί σας συμμετέχουν στον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, οι ασθενείς με ΧΝΝ συχνά χρειάζονται φάρμακα για τον έλεγχό της. Η υψηλή αρτηριακή πίεση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιακές παθήσεις και απαιτεί στενή παρακολούθηση. Τα καλά νέα είναι, ότι μόλις ξεκινήσει η αιμοκάθαρση, αυτά τα φάρμακα μπορεί να μην χρειάζονται πλέον στη δόση, που χρησιμοποιούνταν προηγουμένως, ή μπορεί να μην χρειάζονται καθόλου.
Αραιωτικά αίματος (αντιπηκτικά)
Εάν κάνετε αιμοκάθαρση, θα σας χορηγηθούν αντιπηκτικά στην αρχή και κατά τη διάρκεια κάθε θεραπείας για να αποφευχθεί η πήξη του αίματος στα σωληνάρια και τη συσκευή αιμοκάθαρσης.
Άλλα φάρμακα
Τα άτομα, που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση μπορεί να έχουν και άλλες παθήσεις εκτός της ΧΝΝ για τις οποίες χρειάζονται φάρμακα. Σε αυτές περιλαμβάνονται η καρδιακή νόσος, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερλιπιδαιμία (ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα λιπιδίων, ιδίως χοληστερόλης), η κατάθλιψη, η σεξουαλική δυσλειτουργία ή ο πόνος.
Ζώντας μια δραστήρια ζωή
Όπως συμβαίνει με τόσες πολλές παθήσεις υγείας, η διατήρηση μιας θετικής στάσης μπορεί να κάνει πραγματικά μεγάλη διαφορά στο πώς αισθάνεστε και να σας βοηθήσει να διατηρήσετε μια καλή ποιότητα ζωής. Η κλινική σας ομάδα στη Diaverum, θα κάνει ό,τι μπορεί για να σας βοηθήσει να απολαύσετε τη ζωή σας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Συνεχίστε να εργάζεστε ή να σπουδάζετε
Η έναρξη της αιμοκάθαρσης δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να σταματήσετε να εργάζεστε, εκτός αν κάνετε μια εξαιρετικά ούτε ότι δεν μπορείτε να συνεχίσετε να πηγαίνετε σχολείο ή πανεπιστήμιο. Το να συνεχίσετε τη ζωή σας κανονικά είναι μια ευπρόσδεκτη απόσπαση της προσοχής σας από τη ΧΝΝ. Οι περισσότεροι εργοδότες δείχνουν κατανόηση και βοηθούν. Έτσι, θα προβούν στις απαραίτητες προσαρμογές, ώστε να μπορείτε να συνεχίσετε να εργάζεστε.
Κρατηθείτε σε φόρμα
Θα πρέπει πάντα να ζητάτε τη συμβουλή του γιατρού σας, προτού επιλέξετε ένα συγκεκριμένο είδος σωματικής δραστηριότητας, αλλά ο γενικός κανόνας είναι να ασκείστε, όσο περισσότερο μπορείτε με άνεση. Αυτό βελτιώνει την υγεία και την ευεξία σας.
Συνεχίστε να οδηγείτε
Οι περισσότεροι ασθενείς, που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση μπορούν να συνεχίσουν να οδηγούν, αφού πρώτα συμβουλευτούν τον γιατρό τους. Κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων μηνών της αιμοκάθαρσης, συνιστάται να μην οδηγείτε αμέσως μετά τη θεραπεία σας. Εάν οδηγείτε στο πλαίσιο του επαγγέλματός σας, για παράδειγμα ως οδηγός φορτηγού, ταξί, τρένου ή λεωφορείου, θα πρέπει να συζητήσετε με τον γιατρό σας, εάν μπορείτε να συνεχίσετε κανονικά.
Μην καπνίζετε
Το κάπνισμα είναι επικίνδυνο για όλους και αποτελεί έναν επιπλέον κίνδυνο για την υγεία σας, τον οποίο πρέπει να προσπαθήσετε να αποφύγετε, εάν κάνετε αιμοκάθαρση. Εάν σκέφτεστε να κάνετε μεταμόσχευση νεφρού, είναι ακόμη πιο σημαντικό να μην καπνίζετε, καθώς το κάπνισμα καταστρέφει τα αιμοφόρα αγγεία σας και μπορεί να επηρεάσει την επιτυχία του μεταμοσχευμένου νεφρού.
Λίγο αλκοόλ...
...επιτρέπεται, αρκεί να συνδυάζεται με το συνολικό επιτρεπτό όριο στην ποσότητα υγρών και τροφών. Ζητήστε τη συμβουλή της κλινικής σας ομάδας.
Πηγαίνετε διακοπές
Όλοι πρέπει να μπορούν να απολαύσουν τις διακοπές τους και εμείς σας βοηθάμε να τις πραγματοποιήσετε. Μιλήστε με την κλινική σας ομάδα για συμβουλές, σχετικά με την καλύτερη δυνατή οργάνωση των διακοπών σας. Μπορούν να σας υποδείξουν, πού να πάτε και πώς να φροντίσετε την αιμοκάθαρσή σας, όσο λείπετε. Με περισσότερες από 450 κλινικές της Diaverum σε όλο τον κόσμο, το πρόγραμμα d.HOLIDAY σας βοηθά να ταξιδέψετε με τη σιγουριά, ότι θα λάβετε εξειδικευμένη νεφρολογική φροντίδα, ενώ βρίσκεστε μακριά από το σπίτι σας.
Μιλήστε σε άλλους για την κατάστασή σας
Ο καθένας αντιδρά διαφορετικά, όσον αφορά την κατάστασή του, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, αλλά μπορεί να νιώθετε άγχος, στρες ή θυμό και αγανάκτηση, για ό,τι σας έχει συμβεί και για τη θεραπεία σας. Είναι πολύ σημαντικό να βρείτε ανθρώπους στους οποίους μπορείτε να μιλήσετε.
Η ομάδα της κλινικής
Οι γιατροί και οι νοσηλευτές της κλινικής σας είναι πάντα εκεί για να σας βοηθήσουν. Κάντε ερωτήσεις και συζητήστε μαζί τους για τα συναισθήματά σας και τα θέματα, που σας απασχολούν. Μοιραστείτε τις ανησυχίες σας. Συχνά, το να έχετε απλώς λίγες επιπλέον πληροφορίες μπορεί να βοηθήσει τα πράγματα να μπουν στη θέση τους και να τα αντιμετωπίσετε ευκολότερα. Μπορεί επίσης, να σας φανεί χρήσιμο να μιλήσετε με άλλους ασθενείς, που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, καθώς έχουν από πρώτο χέρι την εμπειρία των όσων περνάτε. Μην κρύβετε τα συναισθήματά σας: υπάρχουν πολλοί άνθρωποι γύρω σας πρόθυμοι να σας ακούσουν και να σας βοηθήσουν. Με τη συμμετοχή τους, θα αρχίσετε να δημιουργείτε την υποστήριξη, που χρειάζεστε για τον εαυτό σας.
Να είστε ανοιχτοί σχετικά με την κατάστασή σας
Μπορεί μερικές φορές να δυσκολεύεστε να μιλήσετε για όσα περνάτε, ακόμη και ή ειδικά στους πιο κοντινούς σας ανθρώπους. Αλλά συνεχίστε να προσπαθείτε. Μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο, να ενθαρρύνετε την οικογένειά σας ή τους στενούς σας φίλους να μάθουν περισσότερα για τη ΧΝΝ και τη θεραπεία σας, ώστε να μπορούν να σας μιλήσουν ευκολότερα για την κατάστασή σας. Όλοι θα επωφεληθούν από αυτό. Δεν είναι μόνο ο ασθενής, που αισθάνεται τις επιπτώσεις της ΧΝΝ, και το να είστε ανοιχτοί με την οικογένεια, τους συγγενείς, τους φίλους και τους συναδέλφους σας μπορεί να διευκολύνει τα πράγματα για όλους σας. Η γνώση, η κατανόηση και η ενθάρρυνση είναι βασικά στοιχεία που θα σας βοηθήσουν να αξιοποιήσετε με τον καλύτερο τρόπο την κατάστασή σας.